Olivia Garden: pierwszy egzotyczny ekosystem dla przestrzeni biurowych w Polsce

W maju 2021 r. otwarto pierwszą w Polsce inwestycję biurową wykorzystującą koncept Nature Connect. Odtworzony przez pracownię Malinowski Design tropikalny ekosystem, wypełnił wnętrze specjalnie zbudowanego pawilonu w sercu gdańskiego kompleksu biurowego Olivia Business Centre .

Nature Connect to autorska koncepcja naszego studia projektowego, która daleko wybiega poza spotykane dotychczas formy aranżacji wnętrz wykorzystujące żywą roślinność. Olivia Garden to rewolucyjny projekt łączący dziką naturę z miejską energią. Wiele funkcji użytkowych biurowca zostało wkomponowane w ogród, który tworzy jedną z głównych domen całego kompleksu. Przy jego realizacji zastosowano innowacyjną technologię kontroli klimatu ogrodu pod dachem, która pozwala utrzymać bliski naturalnemu ekosystem egzotycznego ogrodu nawet w warunkach bez dostępu do światła dziennego. Inne rozwiązania, takie jak zielone ściany, aranżacje zieleni biur lub rośliny doniczkowe na biurkach i w przestrzeniach wspólnych – bazują zazwyczaj na kilku prostych gatunkach roślin zdolnych przetrwać w pomieszczeniach; za to w Olivia Garden, na powierzchni blisko 800 m kw. mamy tysiące roślin reprezentowanych przez ponad 150 gatunków pochodzących z czterech kontynentów. Ogród jest sercem kompleksu biurowego Olivia Business Centre o powierzchni ponad 200 000 m kw, w którym pracuje prawie 12 tysięcy osób. Budynek znajduje się w biznesowej dzielnicy Trójmiasta i jest jednym z najbardziej nowoczesnych obiektów na Pomorzu.

To co wyróżnia ten projekt od innych to bezkompromisowe podejście, aby stworzyć odpowiedni klimat dla ludzi w przestrzeni naturalnego egzotycznego ogrodu. Powstała hybryda Nature Connect (człowiek-natura-technologia-budynek): przestrzeń do pracy i relaksu z ogrodem całorocznym. Aby to osiągnąć, stworzyliśmy innowacyjną na skalę europejską technologię sterowania klimatem. Taki odpowiednik „automatycznej pogody”, dzięki któremu możemy kontrolować temperaturę, wilgotność, nasłonecznienie i wymianę powietrza niezależnie od zmieniających się zewnętrznych warunków klimatycznych, zapewnić dobrostan roślinom oraz komfort użytkownikom ogrodu. Jest to jedyne takie miejsce, gdzie człowiek może poczuć się jak w egzotycznym krajobrazie i w dodatku nie odczuwa dyskomfortu, jaki często towarzyszy podczas przebywania w tropikach.

Koncepcja Nature Connect zastosowana w Olivia Garden opiera się na założeniu, że aranżacja całej przestrzeni jest budowana w taki sposób, aby jak najpełniej odzwierciedlić nastrój naturalnego ekosystemu, wpływając pozytywnie na samopoczucie ludzi. W projekcie zadbano o najważniejsze detale, takie jak poziom hałasu, jakość powietrza, rodzaj światła i otoczenie wypełnione naturą, które kojąco wpływają na nastrój użytkowników. Żywy, bogaty ekosystem lasu deszczowego został tu odtworzony z niezwykłą pieczołowitością, by jak najpełniej zadbać o kontakt człowieka z naturą. W projekcie użyto wyłącznie elementów występujących w przyrodzie. Ogród zdobią rośliny pochodzące m.in. z Indonezji, Australii, Nowej Gwinei, Madagaskaru, Wenezueli czy tropikalnych lasów Amazonii. Wśród nich m.in. czarna oliwka o wysokości 10 m, paproć drzewiasta, drzewo kakaowca czy mango indyjskie. Tworzą one cztery strefy dla użytkowników ogrodu: dialogu, relaksu, coworkingu, food&drink. Pomiędzy nimi powstała antresola, ścieżki i rampy.

Ten projekt stanowi podsumowanie ponad 22 lat naszych doświadczeń w projektowaniu ogrodów botanicznych, zoologicznych, palmiarni czy terrariów. Na ich bazie jesteśmy w stanie przenieść użytkownika do miejsc, które chciałby odwiedzić, dając mu możliwość pełnej interakcji z naturą w tak nienaturalnym zwykle środowisku, jak biuro i miasto. Olivia Garden to pierwszy krok w kierunku poszukiwania rozwiązań, które pomogą nam lepiej zrozumieć zależność pomiędzy komfortem człowieka a naturą. Dzięki wprowadzeniu „infrastruktury nature connect” do budynków, tworzymy w nich klimat relaksu, więzi z naturą, co pozytywnie wpływa na poziom zaangażowania, kreatywność i interakcje miedzy ludźmi.

U podstaw projektu Olivia Garden leży naturalna potrzeba kontaktu z przyrodą, którą szczególnie w mieście trudno zaspokoić. Dzięki technologii i doświadczeniu Malinowski Design, podobne instalacje mogą wiernie odzwierciedlać niemal dowolny wycinek tropikalnych ekosystemów, przy pełnej kontroli klimatu i z dbałością o samopoczucie ludzi korzystających z tego typu przestrzeni. Nie musi to być szklarnia czy pawilon, ale może to być każda przestrzeń, nawet ta trudna i niechciana, w której jest szansa na odrobinę spokoju, a powstanie miejsce, które będzie tętniło życiem i energią.

Priorytetem dla twórców Olivia Garden było stworzenie warunków, w których człowiek będzie mógł jak najpełniej obcować z naturą w całym jej bogactwie i witalnością. Z tego powodu całość kompozycji składa się nie tylko z bujnej roślinności, ale też szeregu innych elementów, jakie moglibyśmy napotkać np. w lesie deszczowym. Powalone drzewa porośnięte mchem, strumienie wody, meandrujące między roślinami czy skały oplecione korzeniami drzew, wiernie odzwierciedlają naturalne środowisko. Efekt ten jest wypadkową współpracy architektów krajobrazu, botaników oraz technologów z zakresu wytwarzania klimatu, wykorzystujących najnowsze rozwiązania technologiczne, artystów rzeźbiarzy, botaników i projektantów wnętrz.

Ogród bez systemu sterownia klimatem byłby nie do zniesienia dla użytkowników. Olivia Garden to typowy obiekt szklarniowy, który zgodnie z analizą wykonaną przez firmę Cundall, w okresach letnich, bez kontroli klimatem, może osiągnąć temperaturę sięgającą ponad 50 stopni Celsjusza. Zimą budynek szybko traci temperaturę ze względu na wysoką bezwładność termiczną. To samo dotyczy wilgotności czy nasłonecznienia. Samo ogrzewanie czy chłodzenie nie są wystarczające, aby ustawić odpowiednią dla ludzi wilgotność, dlatego technologia zastosowana w Olivia Garden zapewnia pełną kontrolę nad tymi parametrami. Celem było stworzenie ogrodu, który będzie służył użytkownikom niezależnie od pory dnia czy roku. Scenariusz kontroli klimatu zapewnia, że temperatura latem i zimą stale oscyluje w granicach 22-25°C.

Warunki klimatyczne ogrodu są kontrolowane przez system sterowania klimatem, którym zarządza jeden komputer. W skład takiego układu wchodzi wiele urządzeń, takich jak centrala grzewczo-chłodząca z układem wentylacji, instalacja zamgławiająca, oświetlenie asymilacyjne, system nawodnienia i nawożenia roślin z układem odzysku pożywki, kurtyny cieniujące, mechanizm otwierania bocznych okien.

Zarówno wybór technologii, jak i sama aranżacja ogrodu, miały ogromny wpływ na ograniczenie zużycia energii. Wpływa na to fakt, że mamy tu bogatą kompozycję roślin, które przechwytują znaczną część energii poprzez liście. Rośliny rzucają również cień na posadzkę, która dzięki temu nie nagrzewa się od słońca. Odpowiednie rozmieszczenie roślin w pawilonie wymusza naturalny ruch powietrza, co sprzyja zwiększeniu komfortu odczuwalnego przez człowieka. Jednocześnie, dzięki ruchom konwekcyjnym urządzeń wentylacyjnych, zmniejszają się wydatki na energię. Kurtyny cieniujące oprócz kontroli światła słonecznego dodatkowo spełniają funkcję izolacji termicznej, zmniejszając wydatki na chłodzenie a zimą ograniczają straty ciepła. System zamiennie reguluje wilgotność oraz odczuwalnie obniża temperaturę, co jest niezbędne do kreowania klimatu dla roślin i ludzi. Obiekt, dzięki swojej budowie i dużej bezwładności, wykorzystuje te słabości jako atut. Gdy temperatura zewnętrzna spada, wewnątrz zwiększa się wilgotność, co jest korzystne dla roślin i wpływa na zmniejszenie kosztów energii potrzebnej do osuszania. Dzięki roślinom mamy mniejsze koszty energii a klimat dla człowieka jest bardziej przyjazny.

Układ nawadniania i nawożenia to nowoczesny, w pełni zautomatyzowany system odżywania roślin, gdzie składniki pokarmowe w postaci rozcieńczonych soli mineralnych dostarczane są w odpowiedniej formie do roślin. Dzięki układowi recyrkulacji straty wody są minimalne – wynoszą tyle, ile wyparuje przez otwarte okna a sama woda do uprawy jest zbierana z deszczu.

Formuła Nature Connect stanowi otwarty projekt, za każdym razem precyzyjnie dostosowywany do oczekiwań inwestora i możliwości budynku. Każda tego typu instalacja cechuje się własną dynamiką, a stworzony ekosystem, choć pod kontrolą, faktycznie żyje – nie jest wyłącznie statyczną ścianą roślinną czy aranżacją w donicach.

Kroki milowe Olivia Garden

2016 – Malinowski Design wygrywa konkurs Olivia Business Centre. Inspiracją dla naszego konkursowego projektu „Olivia archipelag” były tropikalne wyspy oraz połączenie tajemniczego ogrodu z technologiczną dżunglą.

2017 – dostarczenie koncepcji wariantów ogrodu w pawilonie.

2018 – rozpoczęcie prac nad projektem technicznym. Zatrudniliśmy ekspertów w zakresie uprawy i hodowli roślin, technologii szklarniowych, akwarystów, oświetleniowców, instalatorów nagłośnienia. Dwa lata przed wyznaczonym terminem sadzenia, wybraliśmy drzewa podczas wizyty w holenderskiej szkółce leśnej.

2019 – trwają prace nad przygotowaniem do realizacji projektu ogrodu, testujemy projekt na prototypach podczas warsztatów z przyszłymi użytkownikami ogrodu.

Wiosna 2020 – rozpoczęcie budowy ogrodu, instalacje systemów przed przyjęciem roślin – kurtyny cieniujące, system zamgławiania i wentylacje, oświetlenie dokarmiające rośliny, budowa pomostów, antresoli, systemu uprawowego roślin.

Luty 2021 – przyjeżdżają pierwsze drzewa.

Maj 2021 – otwarcie ogrodu.

[easingslider id=”2834″]

Zaprojektowana zieleń w Olivia Garden to blisko 4 tysiące roślin, w tym 118 gatunków i odmian. Dla uatrakcyjnienia zielonej przestrzeni pawilonu podzielono ją na trzy strefy: suchą, mokrą i zalewową, charakteryzujące się odmiennymi gatunkami roślin i typem specjalnie przygotowanego podłoża, dobranego do wymagań poszczególnych gatunków.

Szkielet kompozycji tworzą wysokie drzewa i palmy. Pod ich okapem znajduje się warstwa podszytu reprezentowanego przez mniejsze egzemplarze drzew i krzewów. Budują one kulistą przestrzeń pawilonu dzieląc ją na mniejsze strefy. Wykorzystane rośliny pochodzą z obszarów równikowych, zwrotnikowych i podzwrotnikowych o wilgotnym klimacie. Naturalne siedliska roślin zastosowanych w projekcie to przede wszystkim Ameryka Środkowa i Południowa, wilgotne lasy Madagaskaru, Afryka, południowa Azja, południowa Japonia czy wilgotne rejony Australii. Wśród najciekawszych gatunków w pawilonie znajdują się:

Averrhoa Carambola / oskomian pospolity (karambola)

Tropikalne wiecznie zielone drzewo o wys. 7-10 m, występujące w naturze w Malezji oraz w Indonezji na wyspie Jawa. Spotkać je można również w Oceanii, Ameryce Południowej (Brazylia, Gujana), Ameryce Północnej (Floryda, Hawaje). Owoc w postaci żółtawej jagody o wydłużonym kształcie i pięciu podłużnych żebrach. Po pokrojeniu widoczny charakterystyczny kształt gwiazdy.

Ficus alli / fikus wąskolistny

Drzewo o długich, ciemnozielonych, ostro zakończonych liściach. Roślina ta pochodzi z tropikalnych lasów Azji Południowo-Wschodniej. Nasz egzemplarz jest wyjątkowy, rósł bowiem w pojemniku w szkółce drzew na Florydzie. Region ten znany jest z częstego występowania huraganów. Śladem po przejściu jednego z nich jest wykrzywiony pień fikusa i pozostałość pojemnika, w którym początkowo rósł.

Pandanus utilis / pandan trwały

Rozłożyste, wiecznie zielone drzewo, pochodzące z wilgotnych lasów wschodniego Madagaskaru, posiadające liczne szczudlaste korzenie przybyszowe. Z liści pozyskuje się długie, mocne i trwałe włókna, wykorzystywane na plecionki, do wyrobu kapeluszy, toreb, koszy. Włókniste korzenie wykorzystywane do wyrobu pędzli.

Ravenala madagascariensis / pielgrzan madagaskarski

Gatunek tropikalnej byliny, dorastającej do 20 m. Pochodzi z Madagaskaru, ale sadzony bywa jako roślina ozdobna w wielu krajach o klimacie tropikalnym. Pień zakończony wachlarzem bardzo dużych liści, ułożonych w jednej płaszczyźnie. Popularna nazwa „drzewo podróżników”, pochodzi z opowieści o spragnionych podróżnikach, którzy gasili pragnienie wodą zgromadzoną w pochwach liściowych rośliny. Z pochew liściowych pojedynczej rośliny można pozyskać do 1.5 l wody. Kwiaty duże, kremowobiałe zapylane są przez nietoperze i lemury poszukujące nektaru.

Alocasia macrorrhizos / alokazja olbrzymia

Gatunek rośliny z rodziny obrazkowatych – wytwarzających kwiatostan w formie kolby, otoczony liściem przykwiatowym. Pochodzi z obszarów tropikalnej Azji (Malezja) i Australii (północno-wschodnie wybrzeże). Roślina o zgrubiałej łodydze dorastającej do 5 m wysokości i grubości do 25 cm. Charakterystyczne duże liście wyrastają tylko w szczytowej części łodygi. Mają blaszkę o długości do 60 cm wyrastającą na ogonku o długości do 100 cm.

Cananga odorata / jagodlin wonny

Naturalnie występuje w południowo-wschodniej Azji oraz północno-wschodniej Australii. W Malezji roślinę potocznie nazywa się ylang-ylang i nazwa ta przenoszona jest także na wytwarzany z kwiatów tego gatunku aromatyczny olejek., który jest składnikiem między innymi perfum Chanel No. 5. Kwiaty zwisające, zebrane w grona, rozwijają się w kątach liści. Kwiaty koloru zielonego, przebarwiają się później na żółto.

Plinia cauliflora / jabuticaba jadalna

Gatunek pochodzący z Ameryki Południowej, występujący w wilgotnych lasach atlantyckiego wybrzeża południowo-wschodniej Brazylii. Kwiaty biało-żółte, rosnące bezpośrednio na pniu i konarach (kaulifloria) w gronach po cztery. Owoce czarne, miąższ słodki, biały, przeźroczysty, podobny do winogron.

Theobroma cacao / kakaowiec właściwy

Roślina pochodzi z wilgotnych lasów tropikalnych Ameryki Południowej i Środkowej, poza tym jest szeroko rozpowszechniony w uprawie m.in. w Afryce. Wiecznie zielone drzewo o zwartej koronie i wysokości 10-15 m lub krzew do 5 m wysokości. Ma cienką, cynamonowo – brązową korę. Kwiaty od różowych do czerwonych, osadzone na krótkich szypułkach wyrastających w pęczkach bezpośrednio z pnia i konarów (kaulifloria). Owoc duży, przypominający kształtem piłkę futbolową. Owoc zawiera od 20 do 60 ziaren kakaowych okrytych grubą łupiną w kolorze żółto-pomarańczowym.

Dicksonia antarctica / diksonia antarktyczna

Jedna z niewielu przedstawicieli paproci drzewiastych na Świecie. Gatunek ten pochodzi z lasów strefy tropikalnej i subtropikalnej Nowej Zelandii i Australii. Charakterystyczny ‘pień’ to zdrewniałe rosnące w pionie kłącze paproci, na którym często widoczne są drobne korzenie. Na szczycie kłącza znajduje się rozłożysty pióropusz liści, których średnica może wynosić ok. 4 m.

Cycas revoluta / sagowiec wygięty

Długowieczny gatunek naturalnie występujący w południowej Japonii, popularna roślina domowa i ozdobna, uprawiana w krajach o łagodnym, ciepłym klimacie. Roślina charakteryzująca się bardzo powolnym wzrostem – 1-2 liście na rok. Występujące w pawilonie okazy to wiekowe egzemplarze o wysokości ponad 2,5 m, ale i mniejsze, tworzące niewielkie grupy, zróżnicowane wysokościowo.

Helikonia

Bylina spokrewniona z bananowcem, charakteryzująca się występowaniem kłącza. Gatunek o charakterystycznych kwiatostanach w mocnych barwach czerwieni i pomarańczy, często zestawionych ze sobą jednocześnie. Różne gatunki i odmiany posiadają kwiatostany stojące lub zwisające, zapylane przez kolibry i nietoperze.

Mangifera indica / mango indyjskie

Pochodzi z obszarów Indii, Malezji, Chin, Filipin. Uprawiany jest w rejonach o klimacie zbliżonym do klimatu zwrotnikowego. Drzewa mango są długowieczne, dożywają 300 lat i więcej. Zarówno kwiaty, jak i kwiatostany rozwijają się stopniowo. Okres kwitnienia wynosi 20–40 dni. Kwiaty mango są wiatropylne, ale owady odgrywają ważną rolę w zapylaniu. Mango kwitnie najczęściej raz w roku. Owoce aromatyczne – pestkowce o długości do 15–20 cm. 55% owocu stanowi miąższ, resztę nasienie – pestka. Mango jest najważniejszym owocem Indii. Stanowi połowę produkcji owoców w Indiach.

[easingslider id=”2835″]

PROJEKT: MALINOWSKI DESIGN URBAN & LANDSCAPE
FUNKCJA:
ogród egzotyczny w miejscu pracy
INWESTOR:
Olivia Business Centre
ROK POWSTANIA PROJEKTU:
2018
BUDOWA:
2016-2021
PROJEKT ZESPÓŁ:
Dariusz Malinowski, Daniel Konopka, Beniamin Straszewski, Tomasz Kurtek, Jakub Woźny
KONSULTACJA BOTANICZNA:
Joanna Bogdanowicz
PROJEKT BUDYNKU:
BJK Architekci
KONSTRUKCJA:
Skills Group Dariusz Czeplina
AKWARYSTYKA:
Jakub Kordas
OŚWIETLENIE: QLAB Laboratory of Light
DŹWIĘK: Mood Media
INSTALACJE: Sanis
TECHNOLOGIA: Green Drop Tomasz Pogorzelec